Shalom Auslander maakt Holocaust-grapjes
Toen Clausewitz uitkwam, het debuut van Joost de Vries, jubelde Elsbeth Etty dat hij afrekende met de schrijvers van de oorlogsgeneratie. Het was volgens haar een keerpunt in de literatuur. Hoe zou Elsbeth Etty dan het derde boek van Shalom Auslander vinden? In zijn nieuwste boek staat de Holocaust nog grommend op elke hoek van de straat.
Zijn plot is even licht als absurd: in Hope, a tragedy verhuist Solomon Kugel van New York naar het rustige Stockton. Zijn zoon wordt ziek van de grote stad en Kugel zelf kan ook wel rust gebruiken. Dat heeft vooral te maken met zijn moeder en haar imaginaire Holocaust-verleden. Toen vader het gezin verliet heeft moeder het trauma van de breuk voor het gemak vervangen door een kampverleden. Alles is de schuld van those sons of bitches.
Maar ook in het geschiedenisloze Stockton blijkt het verleden op zolder te wonen: Kugel vindt bij de inboedel een oude vrouw die claimt Anne Frank te zijn. En een verdieping lager trekt zijn moeder in. Hoewel ze zijn jeugd verpest houdt Kugel zijn moeder dichtbij. Om het leed te delen, zo verklaart Auslander zelf. Arme Kugel wordt daarmee van twee kanten ingesloten door Holocaustfantasten. En Auslander zou Auslander niet zijn als Kugel niet bespottelijk zou reageren op de situatie. Met kabaal valt de familie uit elkaar.
Aan de oorlog valt niet te ontsnappen. Als je het niet zelf meegemaakt hebt dan is er vast wel iemand in je omgeving die je op te jonge leeftijd Shoah laat zien. Zo komt het trauma steeds weer terug. En we leven in een wereld die is vormgegeven door ons oorlogsverleden. Anne Frank, inmiddels gezegend met een kwade tong en verbale agressie, vat het wereldbeeld van Auslander samen:
“I think America is the greatest wasted opportunity in the history of man. I think the answer to peace in the Middle East is to bomb the hell out of it; kill no one, but destroy it all – every mosque, every synagogue, all history, all the past, leave no stone unburned, leaving nothing holy behind. I think never forgetting the Holocaust is not the same thing as never shutting up about it.”
De Tweede Wereldoorlog is gebeurd, zegt Auslander. Niets aan te doen. En dan kunnen we ermee afrekenen wat we willen, maar vroeg of laat worden we weer gesandwiched tussen twee oorlogstrauma’s. Geef de hoop op. Denken dat je ermee kan afrekenen is precies de hoop waar Auslander zich tegen verzet. De vraag is hoe we moeten leven in een wereld waar het toch allemaal slecht afloopt.
De oplossing van Auslander: een geruststellend pessimisme en een Holocaust-grapje in elke zin.
---Tags:
Elsbeth Etty, Grapjes, Holocaust, Hoop, Joost de Vries, Shalom Auslander
Tweet
