Absurdistan – Gary Stheyngart
Vanaf nu met de gebrekkige regelmaat die jullie van ons gewend zijn, literatuurrecensies die ruiken naar rode wijn, gele boeken en franse kaas. We zullen boeken bespreken die anderen al veel eerder en daarmee wel op tijd besproken hebben en boeken die geheel de moeite van het bespreken niet waard zijn. Te beginnen met Absurdistan van Gary Shteyngart, een boek dat ik tegen kwam toen ik mijn geheel niet onverdienstelijke neus in de verstofte boekenkasten van Waterstones stak. Een even briljant als barbaars boek over een Joodse zoon van een oligarch die vast komt te zitten in een fictieve balkanrepubliek. Een uitstekend werk om te lezen met je broek opgestroopt tot op je knieën en je voeten in een bad met eucalyptuswater. Of gewoon in de trein.
Misha Vainberg is een Rus van 150 kilo met een ringbaard en borsten. Zijn vader is een ritselaar die geld verdient heeft over de rug van het vallen van de Sovjet-Unie en van dat geld heeft hij van zijn zoon een mooi labiele en verwende creatie gemaakt. Misha heeft een fijne studententijd in de Verenigde Staten, voornamelijk door zijn donkere strippervriendin met enorme billen en borsten uit de Bronx (die reageert op een gondeltocht door de grachten van Sint Petersburg met: “Where the niggaz at?”) . Als hij zijn vader bezoekt in Rusland schiet deze een zakenman uit Oklahoma dood, en daardoor kan Misha niet meer terug. Als zijn vader ook wordt doodgeschoten en Micha vast komt te zitten in Absurdistan zit er voor Misha niets anders op dan de plaatselijke burgeroorlog uit te zitten.
Shteyngart heeft van zijn Misha Vainberg een idioot en meelijwekkend personage gemaakt. Hij is getraumatiseerd Joods, door het afstaan van zijn voorhuid op late leeftijd. Zijn geld en oneindige welvaart ziet hij als een aangeboren gegeven en hij lijkt niet door te hebben dat hij zijn vrienden geheel en uitsluitend heeft te danken aan zijn dollarlucht. Zijn Russische fundament en Amerikaanse wasdom maken van Misha een labiele circusattractie, waarmee identificatie wonder boven wonder toch niet moeilijk blijkt. Je voelt met hem mee wanneer hij vanaf hij balkon van zijn dure hotel neerkijkt op de inslaande raketten die vallen uit de hemel boven het fantastische Absurdistan. Shteyngart toont wat voor uitwassen je krijgt wanneer een voormalig socialistische cultuur in aanraking komt met het kapitalisme en rijkdom. En Misha is de nogal vlezig geworden exponent van een globaliserende wereld na de koude oorlog. Arme man.
Steyngart is misschien nog geen Jonathan Safran Foer, Dave Eggers of Benjamin Kunkel en het zal niet voor niets zijn dat zijn roman nog niet vertaald is. Om deze roman echt te laten slagen had hij keuzes moeten maken. Soms is het boek ambitieus serieus en mooi, soms luchtig absurd en geestig. Op beide terreinen dreigt hij soms uit de bocht te vliegen. Toch mag hij wel gerekend worden tot de talentvolle generatie jonge schrijvers uit de Verenigde Staten. Hij schrijft inmiddels al voor McSweeneys en Slate, en ik kijk uit naar zijn nieuwe roman waar de hoofdrol gegeven is aan Jerry Shteynfarb, de pedante student die er vandoor gaat met Micha’s vriendin. Absurdistan is geestig en heel mooi geschreven. Nog ongeslepen, maar daarom niet minder leuk.
---Tags:
Absurdistan, Russen, Shteyngart
Tweet
