De Instragramroman

Uit de krochten van de Spaanse blogs duikt ineens een succesvolle debutant op: Jesús Carrasco. De sensatie van De vlucht sloeg over naar de grote kranten en kon snel in de annalen worden bijgezet tussen Gabriel García Már­quez en Isabel Allende. En nu ook in Nederland gepresenteerd als ‘een grote Europese literaire ontdekking’. Tweehonderd bladzijden over een jongen, een herder, een boef en een ezel. En dat alles tussen de amandelbomen en onder een onbarmhartige zon. Veel klassieker wordt het niet.

Opvallend is de chagrijnige geit op het omslag en de kolossale snor op de auteursfoto. De eerste indruk is dat we hier van doen hebben met een hippe roman met zelfbewuste grapjes over uitgaan en een mislukt liefdesleven. Zo’n boek met geinige experimentjes met tekeningen en gedichtjes tussendoor. De snor past perfect bij die verwachting, net als de ironie van de geit. Maar de eerste twee zinnen zetten een geheel andere toon: ‘Vanuit zijn lemen schuilplaats hoorde hij de echo van de stemmen die hem riepen en als waren het krekels, probeerde hij iedere man afzonderlijk te plaatsen binnen de grenzen van de olijfboomgaard. Gebrul als verschroeide rotsrozen.’

De hoofdpersoon is een Spaanse jongen die vanaf de eerste bladzijde probeert te ontsnappen. Via olijfbomen, herbergen en broeierige hooibalen trekt hij door het Spaanse landschap van net na de Burgeroorlog. De reden van zijn vlucht en de identiteit van zijn achtervolgers blijven lange tijd onduidelijk, maar de spanning is er niet minder om. Hij moet zonder water en eten in de hitte en droogte zien te ontsnappen aan zijn belagers.

Maar het is de schrijver om iets heel anders te doen dan die vlucht. Het grootste gedeelte van de tweehonderd bladzijden bestaat uit een dromerige, bloemrijke beschrijving van de omgeving: de lucht kleurt telkens bloedrood, mensen hebben een huid van perkament en iedereen ruikt naar kruidnagel of roest. De jongen loopt van boomgaard naar verlaten kastelen en over kleine bergweggetjes.

De plot leidt bijna af van deze droom van Car­ras­co, over hoe zijn Spanje en de omgeving van zijn stad Sevilla ooit geweest moeten zijn. Toen alles nog overzichtelijk was en traditioneel Spaans: een landschap met geiten, een dorp, een weg en een kasteel. Uitgebreid neemt Carrasco de tijd om dat Spanje te beschrijven, bijzonder poëtisch, zoals in de Spaanse klassiekers. De jongen loopt niet gewoon naar een uitzichtpunt om te kijken hoe hij verder moet, maar ‘als een indiaan die betoverd wordt door het klatergoud van de conquistador, liep hij in de richting van dat enige heldere punt in de wijde omtrek’.

Alles is dramatisch

Pas na de lange aanloop ontmoet de jongen een herder. Na nog eens dertig bladzijden verstoppen in amandelbomen en mismoedig staren naar donkerblauwe sterrenhemels komen ze in contact met elkaar. De herder blijkt het archetype wijze man, oud, met baard. De herder laat de jongen zorgen voor zijn geiten en brengt hem de kunst van het geitenmelken bij. Vragen worden niet gesteld. De vriendschap wordt sterker door alle gedeelde vijanden die ze hebben: de zon, de achtervolgers, het landschap. Het biedt de mogelijkheid om grote thema’s als schuld en vriendschap te bespreken, maar daar neemt Carrasco niet te veel tijd voor. In de verte staat namelijk een ezel met vliegjes in de ogen, die zwart contrasteert met de krijtwitte rotsen. Het droombeeld laat zich zelden onderbreken en zo zeurt Carrasco zich naar de ontknoping.

Dat betekent overigens niet dat het een zoete droom is; alles is dramatisch. Het lijden van de jongen en het geweld worden net zo sterk aangezet als de beschrijving van het landschap.

Dat brengt ons terug op de snor van de auteur. Zijn hippe uiterlijk verklaart namelijk de opzet van zijn debuutroman. Snorren zijn net zo hip als nostalgie. Alles moet weer authentiek zijn. Cafés worden woonkamercafés, je groenten teel je zelf, muziek luister je op de platenspeler. Dan is het geen grote stap naar de authentieke roman. En zie daar De vlucht: de roman door een Instagramfilter. Dit verhaal is vintage, met herbergen, schapenmelk en olijfbomen. Een zweterige droom over vervlogen tijden. De plot wordt er een beetje tussendoor gefrommeld, met een stuk minder zorg dan de beschrijving van die goeie ouwe tijd. Zelfs midden in een achtervolging is er tijd om weg te dromen. Want tjonge, wat ligt dat kerkhof er mooi bij.

---

Tags:
Boeken, De Vlucht, Jesus Carrasco


Tweet